गोल्ड - मार्केटवर एक नजर

सोनं खरेदी करावे की नाही करावे हा प्रश्न सर्वसामान्य गुंतवणूकदाराना नेहमी पडतो. गेले खुप दिवस गोल्ड १६००० - १७००० च्या रेंज मध्ये फिरत आहे व आपला भाव अस्थिर ठेऊन आहे, ह्यामागे गुंतवणूकदारांची मानसिकता आहे व थोडेफार शेअर मार्केट मधील चढ-उताराचा हात देखील. २५ नोव्हेंबर २००९ ला सोन्याने १८००० चा भाव दाखवला होता व त्यानंतर वीस दिवसाच्या आतच भाव १६५०० पर्यंत आला होता. व सध्या तो १६०००-१७००० च्या भावामध्येच फिरत आहे.
भारतामध्ये सोने खरेदी सर्वात जास्त लग्नासाठी केली जाते व त्याचा खुप मोठा फरक मार्केटवर पडतो , ऑफ सिझन मध्ये सोने खरेदी करणारे खरेदीदार आता खरेदी करत नाही आहेत कारण त्यांना असे वाटत आहे की सोन्यामध्ये अजून १०००-५०० रु. चा उतार येईल व शक्यतो येईल ही कारण लग्नाचा सिझन येण्यासाठी अजून खुप महिने बाकी आहेत व डिसेंबर महिन्याच्या तुलनेने जानेवारी महिन्यात सोन्याच्या खरेदी मध्ये १०-१५% ची घट झाली आहे हीच घट चालू राहीली तर सोन्याचा दरावर नक्कीच फरक पडेल. जास्तित जास्त ग्राहक सध्या सोन्यामध्ये भाव उतरण्याची वाट बघत आहेत जर काही कारणाने सोन्याच्या भावामध्ये १०००-१५०० ची घट झाली तर नक्कीच सोनं खरेदीदारांची झुंबड उडेल खरेदीसाठी हे नक्की.
शेअर मार्केट व नजर मारली तर मागील दोन महिने मार्केट खुप मोठा चढ उतार दाखवत आहे व त्याचा देखील मानसिक परिणाम गोल्ड मार्केटवर होतो. कारण मोठ मोठे गोल्ड फंड वाले मार्केट खाली जात असेल तर आपला पैसा गोल्ड मध्ये गुंतवतात व मार्केटवर जात असेल तर शेअरमध्ये (हेजिंग पध्दतीने ) पण रेंज बाऊड शेयर मार्केट मुळे त्याना देखील तसे करणे अवघड होऊन बसलेले आहे कारण शेयर मार्केट + गोल्ड दोन्ही पण सध्या रेंज बाउंड झाले आहेत. शक्यतो पुढील आठवड्यात येणार्‍या बजट मुळे ही अढी सुटायला मदत होईल.
एक नियमित विचारला जाणारा प्रश्न की मला गोल्ड मध्ये गुंतवणूक करायची आहे कसे करु ?
ह्याचे उत्तर - मार्केट चा विचार करुन गुंतवणूक करावी. जसे वर लिहले आहे की लग्न सिझनला अजून खुप वेळ आहे व त्या दरम्यान गोल्ड मार्केट मध्ये खुप चढ उतार होईल तुम्हाला आपल्यासाठी एक रेट टार्गेट फिक्स करावे लागेल ( जसे मी १५५०० चे टार्गेट फिक्स केले आहे) कि त्या रेट ला आल्यावर मला गुंतवणूक करायची आहे ५०% गुंतवणूक तुम्ही तेव्हा करा व चुकून अजून काही शे रु. रेट खाली गेला तर राहीलेले २५% खरेदी करा व २५% आपले खेळते भांडवल ठेवा म्हणजे जर मार्केट मध्ये तेजी दिसत असेल तर काही चढ्या भावाने देखील उरलेले २५% चे गोल्ड घेता येऊ शकेल.
गोल्ड घेताना शक्यतो २४ कॅरेट च्या कॉईन / विटा ह्या स्वरुपात घ्या. शक्यतो दागीने घेऊ नका कारण जेव्हा विक्री करण्याची वेळ येते तेव्हा त्याच्यातील तुट वजा करुन किंमत मिळते व २४ कॅरेट मध्ये तुम्हाला पुर्ण भाव मिळतो. गोल्ड मधील गुंतवणूक ही दिर्घ अवधीची गुंतवणूक मानली जाते ह्याचा खरेदी करताना नक्की विचार करावा. जास्त रिस्क घेण्याची इच्छा नसेल तर मार्केट मध्ये चांगले गोल्ड फंड आहेत त्यामध्ये गुंतवणूक करणे चांगला पर्याय होऊ शकतो.
***********
गुंतवणूक करताना आपल्या अर्थ सल्लागाराकडुन पुर्ण माहीती घ्यावी.
वरील लेख हा माहीतीसाठी लिहला आहे, सल्ला नाही आहे ह्याची नोंद घ्यावी.

आज मार्केट १७०००

आज मार्केट १७००० च्यावर गेले....

अनेक ज्योतीषी / चॅनेलवाले बोंबलत होते की मार्केट ह्या महिन्यात नक्की पडणार पण.. असल्या लोकांच्या नाकावर टिच्चुन मार्केट ने भरारी मारली... मज्जा आली !

आता काही प्रश्न !

ह्या ज्योतिष्यांचे काय करावे ?

ह्या टिव्ही वाल्यांचे काय करावे ?

जरा काही झाले की मार्केट पडणार... तो मंगळ वाकडा झाला.. तो राहु कुठे तरी घुसला तर म्हणे वाट लावणार... तरी मार्केट वर आलेच ना ?

भले आता खाली जाऊ दे.. पण खाली जाणे गरजचे असते कचरा साफ होतो त्याला करेक्शन असे म्हणतात... कारण भक्कम पाया असला की इमारत चांगली उभी राहते छोटी मोठी वादळे मग काही करु शकणार नाहीत वाकडे त्याचे.... पण हे मार्केट पडणार म्हणून बोंबलणारे कुठे गेले आज काल ;)


जरा या ह्या धाग्यात व कुठे चुकला ते सांगा.... ;)

*

सुरवात माझ्यापासून.

माझे ही मत होते की जेव्हा मार्केट १६००० -१६४०० च्या आसपास येऊल तेव्हा एक करेक्शन होईल व मार्केट परत १५०००-१५००० च्या आसपास जाईल पण FII's ने फुल्ल खरेदी केली व त्यामुळे... बाकीच्यांनी पण.. व मार्केटला चांगलाच सपोर्ट दिला त्यात आपले काही चांगले मुद्दे पण होते जसे.. काही कंपण्यांनी चांगला रिझर्ट पण दिला... व सामान्य गुंतवणूकदार मार्केटमध्ये खरेदीवरच जोर देऊन राहिला व त्यामुळे मार्केट वरच राहिले !

माझा अंदाज येथे चुकला मला वाटलं होते की FII's आपली गुंतवणूक १६००० नंतर काढुन घेतील... व नंतर खरेदी करतील पण त्यांनी स्पेशल जबरा खरेदीच केली :(
पण चांगलेच झाले !

शेयर मार्केट (बेसिक) भाग -३

मागील भागामध्ये आपण अकाउंटसाठी काय काय करावे लागेल व ब्रोकरेज म्हणजे काय हे पाहीले आता आपण आपले ट्रेडिंग कसे करावे हे शिकू.

ऑनलाईन ट्रेडिंग म्हणजे तुमच्या व्यक्तीगत संगणकावर कंपनीने प्रोव्हाईड केलेल्या प्रणाली द्वारे शेयरची खरेदी / विक्री करणे.
व ऑफलाईन ड्रेडिंग म्हणजे ब्रोकर ने केलेली व्यवस्था ज्याद्वारे तुम्ही त्याच्या ऑफिस मध्ये / ट्रेडिंग हाऊस मध्ये जाऊन अथवा फोन करुन आपल्या शेयरची खरेदी / विक्री करु शकतात.

ऑनलाईन ट्रेडिंग मध्ये कंपनी तुम्हाला एक ऑनलाईन ट्रेडिंग इंटरफेस सुविधा अथवा एक ओडिएन डाएट / नाव्हो नावाची प्रणाली प्रोव्हाईड करतात ज्याद्वारे तुम्ही खरेदी / विक्री चालू करु शकता.


ओडिएन प्रणाली

ओडिएन चांगले आहे व वापरावयास सोपे पण आहे.

*

ऑनलाईन ट्रेडिंग इंटरफेसमध्ये कंपनी तुम्हाला जावा बेस्ड सुविधा प्रोव्हाईड करते त्यासाठी तुमच्या संगणकावर एक छोटीसी प्रणाली जावा व्हर्चुअल मशीन (Java Virtual Machine ) प्रस्थापीत करावी लागते. त्यानंतर तुम्हाला दिलेल्या युजरनेम व पासर्वड द्वारे तुम्ही आपल्या ऑनलाईन ट्रेडिंग इंटरफेस मध्ये प्रवेश करु शकता.

जेव्हा तुम्ही ऑनलाईन ट्रेडिंग इंटरफेस मध्ये प्रवेश कराल तेव्हा सर्व प्रथम तुम्हाला आपल्यासाठी स्क्रिप्ट प्रोफाईल तयार करावे लागेल.
स्क्रिप्ट प्रोफाईल म्हणजे तुम्हाला ज्या शेयर्स मध्ये ट्रेडिंग करावयाचे आहे त्याची एक लिस्ट.

जर तुम्ही सेक्टर प्रमाणे आपली लिस्ट तयार केली तर शेअर वर नजर ठेवण्यासाठी सोपे जाते.
उदा. बँकिंग सेक्टर साठी एक प्रोफाईल , आयटी सेक्टर साठी एक व अ‍ॅटोमोबाईल साठि एक प्रोफाईल.
ह्याचा फायदा हा आहे की तुम्ही एकाच वेळी एका सेक्टर मधील उतारचढाव व्यवस्थीत पाहू शकता व गोंधळ पण होणार नाही.

ऑनलाईन ट्रेडिंग इंटरफेस मध्ये काही चांगल्या गोष्टि आहेत जसे की नवीन वापरकर्ताला ह्याचा वापर एकदम सुसह असतो जास्त अडचण वाटत नाही... सर्व काम माऊस द्वारे होऊ शकते. पण जर तुम्ही प्रोफेशनल ट्रेडर आहात तर मात्र ऑनलाईन ट्रेडिंग इंटरफेस तुमच्यासाठी नाही.. कारण येथे थोडा वेग कमी पडतो ऑनलाईन ट्रेडिंग इंटरफेसचा.

*

जर तुम्हाला कंपनी ओडिएन डाएट / नाव्हो नावाची प्रणाली देत असेल तर त्यांची स्थापना पण कंपनीचाच व्यक्ती करुन देईल व त्याच्याकडून थोडे बेसिक माहीती सुध्दा भेटेल.
ज्यांना फास्ट ट्रेडिंग करायचे आहे ( म्हणजे दिवसाला कमीत कमी २५ च्या वर ट्रेड ) त्यांच्यासाठी ओडिएन डाएट / नाव्हो नावाची प्रणालीच गरजेची आहे कारण ह्यामध्ये सर्वकाम किबोर्ड द्वारे होते व वेगाने ऑर्डर ईन्ट्री करता येते तसेच शेयरचा ग्राफ / मार्केटचा उतारचढाव / सेक्टर प्रमाणे चढ-घट घ्याची सर्व माहिती तुम्हाला आपल्या स्क्रीन वर दिसत राहते व त्यामुळे वेगाने निर्णय घेता येतो.




*

जेव्हा तुम्ही एखादी एक स्क्रिप्ट आपल्या प्रोफाईल मध्ये सेव्ह करता त्याच्यावर राईट क्लिक करुन / अथवा एफ१ दाबला तर खरेदी विंन्डो तुमच्या समोर येतो व तुम्ही तेथे तुम्हाला काही इंन्ट्री करावी लागेल, जशी तुम्हाला किती शेयर विकत घेणे आहेत, काय रेट ने विकत घेणे आहेत, मार्केट रेट ने घेणे आहे की तुम्हाला हव्या त्या किंमतीला.

समजा तुम्हाला Sesa Goa स्क्रिप्ट मध्ये तुम्हाला खरेदी (इच्छुक भाव) २५०.१५ पैसे दिसत आहे व विक्री (इच्छुक भाव) २५०.७५ जर तुम्हाला खरेदी करायचे आहे तर दोन मार्ग आहेत जो विकणारा आहे त्याचा रेट २५०.७५ आहे तर तुम्ही तुमचा खरेदी भाव २५०.७५ ठरवून घेऊ शकता पण जर तुम्हाला २५०.१५ नेच विकत घेणे आहे तर तुम्हाला तो भाव ठरवावा लागेल पण जो पर्यंत २५०.१५ च्या भावाने विक्रेता येणार नाही मार्केट मध्ये तो पर्यंत तुम्हाला तो शेयर मिळणार नाही.
समजा एखाद्याने आपला विक्रि रेट २५०.१५ ठरवला तर लगेच तुम्हाला शेयर मिळतील असे नाही, कारण तुमच्या प्रमाणेच अनेकजण तो रेट लावून वाट पाहत असतील , तर सिस्टम तुम्हाला नंबर प्रमाणे शेयर देत राहतो म्हणजे समजा तुम्हाला १०० शेयर खरेदी करायचे आहेत व तुमच्या आधी ४०० शेयर त्याच रेटने खरेदी होण्यासाठी वेटिंगमध्ये आहेत तर आधी त्यांना मिळेल व मग तुम्हाला.

समजा तुमच्याकडे १०० शेयर सेसागोवाचे जमा झाले, खरेदी प्रक्रिया पुर्ण झाल्यानंतर तुमच्याकडे शेयर जमा झाले की नाही हे पहाण्यासाठी तुम्हाला ट्रेड रिपोर्ट चेक करावे लागेल जेव्हा तुमच्या ट्रेड रिपोर्ट मध्ये व नेट पोझिशन मध्ये शेयर दाखवत असेल तेव्हाच तुम्ही ते शेयर विकण्याची प्रक्रिया चालू करा नाही तर शॉर्ट सेलिंग होईल ( हे नंतर समजावून घेउ की शॉर्ट सेलिंग म्हणजे काय) शेयर विकण्यासाठी तुम्हाला खरेदी भाव काय आहे ह्याचा अंदाज घ्यावा लागेल.

१ शेयरची किंमत = २५०.१५ पैसे X १०० = २५०१५.०० रु. जो मार्केट रेट आहे त्याप्रमाणे.
व तुम्ही ते १०० शेयर २५१.५० पैसेच्या भावाने विकले तर २५१५०.०० रु.


काय काय खर्च जोडला जातो त्याची माहीती.

खर्च नंबर एक = ब्रोकरेज = ३ पैसे इंन्ट्राडेवर / डिलेव्हरी वर ३० पैसे.
खर्च नंबर दोन = सर्व्हिस टेक्स =१०.३% बोकरेजवर
खर्च नंबर तीन = एसटीटी ( सिक्युरिटी ट्रानजेक्शन टॅक्स ) = इंन्ट्राडे वर ०.०२५% विक्रिवर फक्त / डिलेव्हरी विक्रिवर ०.१२५% खरेदी विक्रीवर

१०० शेयर खरेदीवर २५०१५.०० रु. चा खर्च.
२५०१५.०० रु वर ब्रोकरेज ३ पैसे प्रमाणे ईन्ट्राडेवर ७.५० पैसे. / ३० पैसे दराने डिलेव्हरीवर ७५.०५ पैसे.
ब्रोकरेजवर सर्विस टेक्स ईन्ट्राडेवर ०.७७ पैसे. / डिलेव्हरीवर ७.७८ पैसे.
_______________________________

२५०२३.२७ ह्या भावाने तुम्हाला १०० शेयर भेटले (सर्व खर्च जोडून) ईन्ट्राडेवर.
२५०९७.८३ ह्या भावाने तुम्हाला १०० शेयर भेटले (सर्व खर्च जोडून) डीलेव्हरीवर.


आता

विक्री = २५१५०.०० रु.

१०० शेयर खरेदीवर २५१५०.०० रु. चा खर्च.
२५१५०.०० रु वर ब्रोकरेज ३ पैसे प्रमाणे ईन्ट्राडेवर ७.५५ पैसे. / ३० पैसे दराने डिलेव्हरीवर ७५.४५ पैसे.
ब्रोकरेजवर सर्विस टेक्स ईन्ट्राडेवर ०.७८ पैसे. / डिलेव्हरीवर ७.७७ पैसे.
विक्रीसाठी एसटिटि ( सिक्युरिटी ट्रानजेक्शन टॅक्स ) इंन्ट्राडेसाठी ६.२९ रु. / डिलेव्हरीवर ३१.४४ रु.

विक्रि खर्च काढून तुमची विक्री रक्कम = २५१३५.३८ ईन्ट्राडेवर
विक्रि खर्च काढून तुमची विक्री रक्कम = २५०३५.३४ डिलेव्हरीवर.



आता तुम्हाला फायदा झाला की तोटा हे पाहू.

ईन्ट्राडे वर...

खरेदी भाव - २५०२३.२७
(वजा) -
विक्रि भाव - २५१३५.३८
___________
एकुन -११२.११

म्हणजे ईन्ट्राडेवर तुम्हाला ११२.११ पैसे फायदा झाला ( नेट पोझीशन मध्ये फायदा नेहमी वजा व तोटा नेहमी आधी चिन्हाने दाखवला जातो)

डिलेव्हरीवर...

खरेदी भाव - २५०९७.८३
(अधिक) +
विक्रि भाव - २५०३५.३४
___________
एकुन +६२.४९

म्हणजे डिलेव्हरीवर तुम्हाला ६२.४९ पैसे तोटा झाला ( नेट पोझीशन मध्ये फायदा नेहमी वजा व तोटा नेहमी आधी चिन्हाने दाखवला जातो)




ह्याचा अर्थ तुम्हाला डिलेव्हरी मध्ये प्रॉफिट मार्जिन नेहमी इन्ट्राडे पेक्षा जास्त ठेवावे लागेल कमीत कमी डिलेव्हरीचा खर्चाचा अंदाज घेऊनच शेयर विक्रीची किमंत ठरवावी जेणे करुन तुम्हाला नकळत तोटा होणार नाही.

पुढील भागात आपण चार्ट / ग्राफ पहाणे व इंट्राडे टिप्स कसे काम करतात ते पाहू.


छायाचित्र गुगलद्वारे
क्रमश :

शेयर मार्केट (बेसिक) भाग -२

********

मागील भागात आपण शेयर्स म्हणजे काय हे पाहीले आता आपण ह्या भागात डिमेट अकाउंट कसे उघडावे व त्यासाठी काय काय करावे व काय पहावे ह्याची माहीती घेऊ.

तुम्हाला जर शेयर विकत घेणे असेल अथवा आयपीओ मध्ये शेयर साठी निवेदन करणे असेल तर तुम्हाला एक डिमेट अकाउंटची गरज असते, ते तुम्ही कुठल्याही ब्रोकरकडे आपले ड्रेडिंग अकाउंट तथा डिमेट अकाउंट ओपन करु शकता. जसे शेअरखान, रिलायन्स मनी, ५ पैसा, अलिट स्टॉक्स, अरिहंत कॅपिटल, एंजल ब्रोकर अश्या असख्यं संस्था उपलब्ध आहेत.

सर्वात प्रथम तुम्ही ज्या संस्थेत आपले डिमेट / ट्रेडिंग अकाऊंट उघडणार आहात त्या कंपनीची पुर्ण माहीती मिळवण्याचा प्रयत्न करा, जसे ह्यांची सेवा कशी आहे, सेवा कशी देते, ऑफलाईन ट्रेडिंग बरोबर ऑनलाईन ट्रेडिंग सुविधा देते की नाही, ब्रोकरेज (दलाली) किती आहे, केव्हा पासून मार्केट मध्ये कार्यरत आहे, ह्यांचे मुख्य कार्यालय कुठे आहे व ग्राहकसेवा क्रेंद्र उपलब्ध आहे कि नाही व जर उपलब्ध असेल तर त्यांची कार्यक्षमता किती आहे इत्यादी.

संस्था जेव्हा तुम्हाला एक फॉर्म देण्यासाठी तेव्हा तो फॉर्म व्यवस्थीत वाचा व सर्व फॉर्म आपल्या समोर भरुन घ्या व जे जी कागदपत्रांची प्रत तुम्ही त्यांना देत आता त्याची एक नोंद आपल्या कडे ठेवा व सर्व कागदपत्रांच्या प्रतीवर स्वतःचे हस्ताक्षर करणे गरजेचे आहे व जेवढ्या प्रती असतील त्या सर्वांच्यावर हस्ताक्षर करणे गरजेचे. प्रत्येकाचा फॉर्मचा फॉर्मट वेगळा असतो पण काही छोट्या कंपनीचे डिमेटचे फॉर्म व ट्रेडिंग अकाउंटचे फॉर्म वेगळे असतात व त्यांना तुमच्या कागदपत्रांच्या प्रती देखील दोन दोन जातात.

तुमच्या जवळ पॅनकार्ड असणे बंधनकारक आहे, जर पॅन कार्ड असेल तरच तुमचे डिमेट अकांउंट उघडू शकते हा नियम आहे, पॅनकार्ड वर पुर्ण नाव असणे बंधनकारक आहे ( काही जणांच्या पॅन कार्ड वर फक्त राज असे लिहलेले असते तसे पॅन कार्ड चालत नाही तर पॅनकार्ड वर तुमचे पुर्ण नाव हवे जसे राज जैन / राज कुमार.)
तुमच्या जवळ उपलब्ध असलेल्या कागदपत्रांच्यावर देखील पुर्ण नाव हवे.

काय काय कागदपत्रे हवीत.

१. पॅनकार्ड
२. बँक अकाउंट व त्याची स्टेटमेंट अथवा चेक वर तुमचे नाव प्रिंट असावे अन्यथा पासबुकची प्रत.
३. दोन / तीन पासपोर्ट साइज रंगीत फोटो ( जास्त जुना नको दोन-तीन महिण्यातच खेचलेला असावा)
४. पासपोर्ट / रेशन कार्ड / वाहनचालन परवाना / मतदान आयकार्ड / सरकारी सेवा संस्था मध्ये असाल तर तेथील आयकार्ड / रेंट अग्रीमेंट / टेलीफोन बील / लाइट बील.
५. इंनशोरंन्स पॉलिसी / कंपनी लेटरहेड वरील तुमची ओळख

तुमची ओळख दर्शवण्यासाठी (४) ची कागद पत्रांपैकी कमीत कमी एकची प्रत हवी.
तुमच्या पत्याची खात्री करण्यासाथी (२) , (४), (५) पैकी एकची गरज पडेल.
(१) व (३) गरजेचेच आहे ह्यासाठी दुसरा ऑप्शन नाही ;)

कागद पत्रांची तयारी झाल्यावर कंपनीने दिलेला फॉर्म एकदा वाचून घ्या व जो व्यक्ती तुमच्याकडून फॉर्म भरुन घेत आहे तो जेथे जेथे हस्ताक्षर करावयास सांगेल तेथे करण्याआधी येथे हस्ताक्षर का हे विचारुन घ्या समजवून घ्या व मगच हस्ताक्षर करा. जवळ पास कमीत कमी २८ व जास्तीत जास्त ३५ एक हस्ताक्षर करावी लागतात तेव्हा आपल्या पेन सुस्थितीत आहे ह्याची खात्री करुन घ्या :D
तुमच्या पॅन कार्डवर जे हस्ताक्षर आहेत तेच हस्ताक्षर जवळ जवळ सर्व जागी करावेत.

जेव्हा हस्ताक्षर करत असाल तेव्हा एक कॉलम येईल ब्रोकरेज स्लॅब चा.

हा महत्वाचा मुद्दा आहे ह्याची पुर्ण माहीती घ्यावी.
ब्रोकरेज !
सर्व कंपन्या आपल्या आपल्या नियमाप्रमाणे ब्रोकरेज घेतात, पण जर शेअर मार्केट मध्ये सर्वात ठिसूळ कुठला नियम असेल तर हा ब्रोकरेजचा नियम.
कंपनी तुम्हाला १० पै / ५० पै असा भाव सांगत असेल तर त्याचा अर्थ आहे, डे-ट्रेडिंगसाठी १० पै / १०० रु. व डिलेव्हरीसाठी ५० पै / १०० रु.

हे समजण्यासाठी तुम्हाला डे ट्रेडिंग व नॉर्मल ट्रेडिग (डिलेव्हरी) म्हणजे काय हे समजावून घ्यावे लागेल.

१. डे-ट्रेडिंग - समजा तुम्ही आयसीआयसीआय चे १० शेयर ८०० रु. दराने तुम्ही ड्रेडिंग डे मध्ये (९.५५ सकाळी ) विकत घेतले व ८१० रु. दराने तुम्ही ते विकले ( ३.३० दुपारच्या आधी) ह्याचा अर्थ तुम्ही डे ट्रेडिंग केली व साठी तुमची ब्रोकरेज १० पैसे दराने लागेल.

२. डिलेव्हरी (नॉर्मल ट्रेडिंग) - समजा तुम्ही आयसीआयसीआय चे १० शेयर ८०० रु. दराने तुम्ही ड्रेडिंग डे मध्ये (९.५५ सकाळी ) विकत घेतले व ते तुम्ही ३.३० च्या आधी विकले नाही व त्याला आपल्या डिमेट अकांउट मध्ये जाऊ दिले ह्याचा अर्थ तुम्ही त्या शेयर्सची डिलेव्हरी घेतली व साठी तुमची ब्रोकरेज ५० पैसे दराने लागेल.

एक सुचना :- जेव्हा तुम्ही शेयर विकत घेता व जो पर्यंत विकत नाही तो पर्यंत तुमचे शेयर्स कंपनीच्या पुल अकाउंट मध्ये राहतात, पण तुम्ही एकदा शेयर्सची डिलेव्हरी घेतली तर ते शेयर्स तुमच्या डिमेट अकाउंट मध्ये येण्यासाठी तीन दिवस लागतात उदा. तुम्ही १ तारखेला शेयर्स डिलेव्हरी घेतली तर त्याचा पे आउट ३ तारखेला, ह्याचा अर्थ तुमच्या डिमेट मध्ये शेयर्स ३ तारखेला दाखवेल तो पर्यंत ते शेयर्स तुमच्या ब्रोकरच्या पुल अकाउंट मध्येच दाखवत राहील. डिलेव्हरी शेयर्स विकल्या नंतर ही पे आउट तुम्हाला तीन दिवसानंतरच भेटेल.


मार्केटमध्ये तुम्हाला १ पै / १० पै पासून ३० पै / ८० पै ब्रोकरेज घेणारे भेटतील... तुम्ही जेवढी घासाघासी भाजी खरेदी साठी करता तेवढीच येथे पण करु शकता.. नॉर्मली मार्केट मध्ये तुम्हाला ३ पै / ३० पै रेट नक्कीच भेटेल.

पुढील भागात आपण ट्रेडिंगचे दोन प्रकार आहेत एक ऑफलाईन ट्रेडिंग व एक ऑनलाईन ट्रेडिंग ते समजावून घेऊ.


क्रमशः

शेयर मार्केट (बेसिक) भाग -१

प्रस्तावना : - मराठी भाषे मध्ये शेयर मार्केट विषयी जास्त माहीती उपलब्ध नाही आहे ती माहीती सरळ साध्या भाषेत देण्याचा प्रयत्न ह्या लेख मालिकेतून मी करणार आहे, ज्यांना जास्त माहीती आहे त्यांनी प्रतिसादामध्येच ती माहीती द्यावी जेणे करुन नवीन व्यक्तीला माहीतीचा उपयोग करुन घेता येईल. मी काही सर्व काही माहीती आहे व माझीच माहीती आहे ह्या आवेशामध्ये लिहीत नाही आहे जर कुठे चुकत असेल तर जाणकारांनी योग्य तो प्रकाश टाकावा ही विनंती. ह्या लेख माले साठी मी दैनिक भास्कर / टिव्ही -१८ व माझा काही वर्षाचा अनुभव ह्यांची मदत घेत आहे.

धन्यवाद.

*********************

आपण रोजच्या जिवनामध्ये शेयर मार्केट, सेबी, सेन्सेक्स, बॉण्ड्स व डिबेंचर्स बद्दल वाचत, पाहत असतो त्याची माहीती येथे देण्याचा मी प्रयत्न करत आहे.

सर्वात प्रथम स्टॉक म्हणजे काय ?
स्टॉक म्हणजे एखाद्या कंपनी मध्ये तुमची हिस्सेदारी, समजा तुमच्या कडे रिलायन्सचे १०० शेयर्स आहेत तर तेवढ्या टक्क्याचे तुम्ही कंपनी मध्ये हिस्सेदार आहात, जर कंपनीला फायदा झाला तर कंपनीला तो फायदा तुम्हाला द्यावा लागेल जो तुमच्या हिस्सेदारी टक्के नुसार बनतो ( समजा रिलायन्स चे १०० शेयर तुमची कंपनीमध्ये १% हिस्सेदारी तय करतो तर तुम्हाला कंपनीच्या फ्रॉफिट मधील १% मिळेल) ह्याच स्टॉक ला शेयर्स अथवा इक्किटी नावाने देखील ओळखले जाते.

आता शेअर कसे खरेदी केले जाऊ शकतात ह्या विषयी
कैपिटल मार्केट दोन भागामध्ये विभागलेला आहे एक प्राईमरी मार्केट म्हणजेच इनीशियल पब्लिक ऑफ़र (आईपीओ) कंपनी त्यांना हवा असलेला फंड उभा करण्यासाठी सरळ सरळ पब्लिक मध्ये जाते व आपले शेयर्स विकतात आईपीओ द्वारा. सेकंडरी मार्केट म्हणजे ती जागा जेथे आयपीओ मध्ये मिळालेले शेयर एकजण विकतो व दुसरा विकत घेतो... सरळ साध्या शब्दामध्ये आपली एनईसी व बीएसई मार्केट आपली ट्रेडींग मार्केट.


ऑर्डिनरी शेयर्स
हे कुठल्या पण कंपनीमध्ये तुमची आंशिक हिस्सेदारी नक्की करतात व दरवर्षी तुम्हाला कंपनीच्या फायद्यातून डिविडेंड मिळत राहतो, समजा एखाद्या कंपनीचे शेयर्स तुमच्याकडे आहेत व काही कारणाने ती कंपनी बंद पडली तर जे जे हिस्सेदार आहेत त्यांना कंपनी ची असेट विकून समान रेशो मध्ये पैसे परत दिले जातात (प्रिफरेंशियल शेयर धारकांना आधी मिळतो)
प्रिफरेंशियल शेयर धारक चा अर्थच त्याच्या नावामध्ये लपला आहे मोठे गुम्तवणूकदार (कंपनीद्वारे / युनिटद्वारे खरेदी करणारे)


शेयर्स इश्यूड एट पार और शेयर्ड इश्यूड एट प्रीमियम मध्ये फरक काय ?
फेस / पार वैल्यु कुठल्याही शेयरची अनुमान करुन काढलेली वैल्यु असते, म्हणजे एखाद्या कंपनी ने आपले शेयर्स काढले तर ती आपल्या बैलेंस शीट मध्ये जी वैल्यु लिहते ती वैल्यु (सामान्यता कंपन्या १० रुं पासून १०० रु. पर्यंत पार वैल्यु दाखवतात) पण हा आकडा १० च्या गुणांक मध्ये पाहीजे (उदा. २५.५) कंपनी एकदा शेयर इनीशियल इश्यु च्या नंतर फेस / पार वैल्यु मध्ये बदल करु शकते.

एखादी कंपनी फेस / पार वैल्यु पेक्षा दराने शेयर मार्केट मध्ये काढते तेव्हा त्याला प्रीमियम म्हटले जाते, जर ती कंपनी सेबी च्य प्रॉफिटेबिलिटी क्राइटेरिया च्या रुल मध्ये बसते तेव्हा ती कंपनी फेस / पार वैल्यु पेक्षा जास्त दराने शेयर मार्केट मध्ये काढू शकते. (उदा. एक्सवाय कंपनीच्या पार वैल्यु १० रु. आहे पण कंपनी सेबीच्या प्रॉफिटैबिलिटी क्राइटेरिया रुल्स मध्ये बसते म्हणून ते आपले शेयर २५ रु. दराने काढू शकतात.. म्हणजे १५ रु. प्रिमियम. एक लक्ष्यात ठेवण्याची गोष्ट म्हणजे कंपनी आपला डिविडेंड फेस / पार वैल्यु वर देते शेअरच्या प्रीमियमला जमा धरुन नाही.


आता नवीन शेयरची (आईपी) किमंत कशी ठरवली आते ?

इनीशियल पब्लिक ऑफर मध्ये कंपनी फिक्स्ड प्राइस मध्ये शेयर मार्केट मध्ये काढू शकते हे काम इश्यु ओपन होण्याआधीच केले जाते, कंपनीच्या शेअरची मागणी बाझार मध्ये कीती आहे हे कंपनीला इनीशियल पब्लिक ऑफर बंद झाल्यावरच कळते. ( अश्या पध्दती मध्ये शेयर मिळाले तर ते शेअर्स प्रीमियम शेयर्स मध्ये लिस्ट होतात व त्याचा फायदा तुम्हाला जेव्हा कंपनी बंद पडते तेव्हा होतो.)

दुसरी पध्दत आहे बुक बिल्डिंग - ह्यामध्ये आपल्याला माहीत नसते की ऑफर असलेल्या शेयरची मुळ किंमत काय असेल, कंपनी एक सांकेतिक प्राइज रेंज फिक्स करते, मग गुंतवणूकदार आपल्या आपल्या ऐपती प्रमाणे शेयर्स ना बोली लावतो ही बोली कंपनीने ठरवलेल्या प्राईज रेंज च्या आत काही ही असू शकते, फुल्ल सब्स्क्रिप्शन नंतर शेअरची किमत फिक्स केली जाते व ज्यांनी ज्यांनी गुंणतवणूक केली आहे त्यांना त्याच फिक्स किमतीनूसार शेयर आवंटीत केले जातात ( अनुभव सागतो की जेव्हा जेव्हा बुक बिल्डिंग मध्ये शेयर मिळतात त्यांना चांगली किंमत भेटते.) जर ओव्हर सब्स्क्रिप्शन झाले तर कंपनी ग्रीनहाउस ऑप्शनचा देखील उपयोग करु शकते.

ग्रीनहाउस ऑप्शन म्हणजे काय ?

जेव्हा जेव्हा चांगल्या कंपनीचे आइपीओ फिक्स केलेल्या आकड्यापेक्षा जास्त विकले जातात त्यांना ओवरसब्सक्राइब होणे म्हणतात, अश्यावेळी कंपनी ग्रीनहाउस ऑप्शन वापरते ह्या ऑप्शनद्वारे कंपनी अतिरिक्त शेयर मार्केट मध्ये काढते व गुंतवणूकदारांची मागणी पुर्ण करते. (पण ओवरसब्सक्रिप्शन च्या रेशोची माहीती कंपनीला आपल्या ऑफर डॉक्यूमेंट मध्ये आधीच द्यावी लागते.)

वरील कुठल्या हि पध्दतीने जर तुम्ही शेयर्स विकत घेता ते शेयर तुमच्या डिमैट अकाउंट मध्ये जमा होतात.



क्रमशः

फाइनांशियल क्राइसिस 2008

जानेवारी ११,२००८
रिस्की लोन मध्ये पैसा बुडाल्यामुळे बँक ऑफ अमेरीका ने कन्ट्रीवाइड फायनान्सियल ला ४ बिलियन डॉलरची मदत दिली.

जानेवारी २०,२००८
यूबीएस ने अडकलेल्या कर्जाची किंमत ४ बिलियन डॉलर ने कमी केली व अश्याच पध्दतीने सबप्राईम कर्जा संबधी राईटडाउन्स वाढून १८.४ बिलियन डॉलर च्यावर वर गेले.

फेब्रुवारी १७,२००८
ब्रिटन ची बँक नॉर्दर्न रॉक पैशाची कमरतता भासू लागली म्हणून सरकार ने सरकारी केले.

मार्च १७,२००८
बेयर स्टर्न्स ला अमेरीकन इनवेस्टमेंट बँक जेमी मोर्गन चेज ने विकत घेतले प्रति शेयर २ डॉलर रेट ने !

जुलै १३,२००८
अमेरीकेतील रियल ईस्टेट मार्केटला वाचवण्यासाठी युएस फेडरल रिजर्व ने फेनी व फ्रेडी मेक ह्यांचे जवळ जवळ सर्व कार्य आपल्या हाती घेतले.

सप्टेंबर १५,२००८
९/११ ला झालेल्या हल्ल्यानंतर अमेरिकेन मार्केट मधी ७ वर्षातील सर्वात काळा दिवस . लीमैन ब्रदर्स दिवाळेखोर झाली व मैरिल लिन्च ला सरकारने मदतीने वाचवले व जगातील सर्वात मोठी इन्स्युरन्स कंपनी एआयजी अडचणीत सापडली.

सप्टेंबर १६,२००८
सरकारी बँकानी आर्थिक मंदी व क्राइसिस पासून वाचवण्यासाठी अरबों रुपये मार्केट मध्ये आणले, एआयजीचा शेयर ५०% डाऊन झाला तेव्हा अमेरिकन सरकारने एआयजीला ८५ बिलियन डॉलर ची मदत दिली व बार्कलेज बँकने लीमैन १.७५ बिलियन मध्ये विकत घेतले.

सप्टेंबर १७,२००८
गोल्डमैन सैक्स व मोर्गन स्टेन्ली चे शेयर खुप खाली आले व ब्रिटन ची लीयड टीएसबी ने राइवल एचबीओएस ला विकत घेतले व युएस सिक्योरिटीज & एक्सजेंज कमिशन ने शॉर्ट सेलिंग वर बंदी आणली. (ह्यामुळे भारतीय मार्केट संभाळले गेले नाहीतर त्याच आठवड्यात आपण ११००० च्या पण खाली गेलो असतो)

सप्टेंबर १९,२०,२१ २००८
अमेरिका सरकारने ७०० बिलियन पैसे ओतून मंदीच्या मारामध्ये सापडलेल्या कंपन्या विकत घेण्याची तयारी दर्शवली व त्यामुळे जगभरातील मार्केट मध्ये तेजी आली

सप्टेंबर २५, २००८
अमेरीकेचा सर्व मोठा बँक वॉशिंगटन म्युच्युअल बरबाद झाला व त्याची संपत्ती जेपी मोर्गन चेज ने १.९ बिलियन डॉलरला विकत घेतली.


माहीती स्त्रोत्र : इकानॉकिक्स टाइम

ह्यामुळे काय झालं ?

ह्यामुळे भारतीय शेयर बजार जो २१००० पॉइंन्ट होता जानेवारी मध्ये तो आज १३२०० वर आला आहे, मोठ मोठे शेयर आपल्या नेहमीच्या भावापेक्षा १५०-२०० रु खाली आले आहेत, आयसीआयसीआय बँक मागील दोन आठवड्यामध्ये ७३९ वरुन सरळ ५३२ पर्यंत गेला... मोठ मोठ्या बँका आपल्या कर्मचारी वर्गाना नोकरीवरुन कमी करत आहेत आजच एचएसबीसी व एचपीने आपले हजारो कर्मचारी नोकरीवरुन कमी केले ! लीमैन ब्रदर्स ब्रदर्समुळे भारतातील २५००० लोकांच्या नोकर्या गेल्या व तीतक्याच लोकांच्या नोक-या धोक्यात आहेत.

शेयर मार्केट - काळा दिवस !

आज शेयर मार्केट मध्ये सेंसेक्स ७७० व निफ्टी २४१ अंक खाली आला आहे....
बँकींग तथा उर्जा क्षेत्रामध्ये खुप मोठी पडझड झालेली आहे.. अजून मार्केट सुरवाती तासामध्येच आहेच आहे.. पुढे अजून पडझड होण्याची आकांक्षा आहे... ह्या मागे लीमन ब्रदर्स ने स्वतःला दिवाळीखोर (bankruptcy) घोषीत करणासाठी अर्ज दिल्यामुळे गोल्बल मार्केट मध्ये हा क्रश झाला आहे व त्याचा परिणाम भारतीय बाजारावर मोठ्या प्रमाणात झाला आहे, आशियाई मार्केट देखील खाली जात आहेत शक्यतो मार्केट ना पुढील डाऊन स्टॉप हा १२८०० च्या आसपास व १३५०० च्या दरम्यान राहील अशी आशा !

मोठ मोठे शेयर आपल्या नेहमी च्या पोझीशन पेक्षा ५ ते ७ % खाली आले आहेत.. गेल्या पाच दिवसामध्ये आयसीआयसीआय बँक १४० रु. खाली आला आहे तसेच रिलायन्स इंड्रस्टी २०० रु खाली आहे... डिएलफ देखील ७० रु. खाली आहे आज !
थोडाफार हातभार आतंकवाद्यामुळे देखील लागला आहेच मार्केटला खाली ढकलण्यात..

ज्यांनी गुंतवणूक केली आहे त्यांनी गडबड न करता व्यवस्थीत योग्य वेळेची वाट पाहावी असे माझे मत आहे.. क्रुड ९८ च्या रेंज मध्ये पोहचले आहे हा जो गोल्बल इफेक्ट मुळे जो मार्केटचा डाऊन ट्रेन्ड चालू झाला आहे हा लवकर थांबेल !



***
भारतात मंदी येत आहे का ?

माझ्या मते आली आहे... सुरवात मागील वर्षीच झाली होती... जमीनीचे भाव अव्वाच्या सव्वा झाली तेव्हाच

येथे हरयाणामध्ये मी एक गोष्ट नेहमी पाहतो ती येथे देत आहे....

एका गावात एक कंपनीची माणसं आली व म्हणाली आम्हाला काही जमीन विकत घेणे आहे.. व तेव्हाचा जोर बाजार भाव होता त्या भावाप्रमाणे जमीन खरेदी केली, काही दिवसांनी पुन्हा जमीन खरेदी करण्यासाठी ती माणसं आली... तेव्हा जरा चढ्या भावाने देखील जमीन खरेदी केली... असं करुन त्यांनी १ लाख किमतीच्या जमीनीचा तुकडा शेवटी शेवटी २० लाखापर्यंत विकत घेतला ! ह्यांच्यामुळे काय झालं की आसपास च्या सगळ्याच गावाच्या जमीनीच्या किमती गगनी भिडल्या व मातीचे सोनं झालं... थोड्या काळाने बाकीच्या कंपन्यानी देखील तेथे जमीन खरेदी करण्याचा प्रयत्न चालू केला जेव्हा भाव ६० लाखावर आला... तेव्हा जी फालतू जमीन त्या कंपनीने विकत घेतली होती.. ( अव्हरेज प्राईझ - ३ लाख ) ती जमीन त्यांनी ६० लाखाला विकली (शेकडो एकर) कंपनीचा फायदाच फायदा झाला कंपनी मध्ये हिस्सेदार त्यावेळचे सरकार .. ईनोलो सरकार !!!!

ते गाव गुडगांव आहे व ती कंपनी डिएलफ त्या कंपनीने ज्या जमीनीला लाख रुपयात कोणी विचारत नव्हंत त्या जमीनीला करोडो रुपयांचा भाव मिळवून दिला !

*****
गुंतवणुकीसाठी

बँकींग मध्ये :

HDFC Bank Ltd. - सध्या - ११८१ वर आहे टार्गेट १२८५ ते १३००
आयसीआयची आय - सध्या ६१२ आहे टार्गेट ६९५ -७०५
एक्सिस बँक - सध्या ६५२ आहे टार्गेट ७१५-७२०
बँक ऑफ बडोदा - सध्या २९१ आहे टार्गेट ३१०-३१५

शुगर सेक्टर -
बजाज हिंन्द - सध्या १३६ आहे टार्गेट १५५-१६०
रेणुका शुगर - सध्या १०० आहे टार्गेट १२२-१२५

पॉवर सेक्टर -
रिलायन्स पॉवर - १५० आहे टार्गेट १६०-१६५ व जास्तीत जास्त १७० जाऊ शकतो !

कालावधी - एक महीना ते दिड महीना !

*
ह्या टिप्स माझ्या स्वतःच्या आहेत, आपले सर्व व्यवहार आपण आपली सदविवेक बुध्दी शाबुत ठेऊन / जाणकाराकडून मार्गदर्शन घेऊन मगच करावेत ही अपेक्षा !